Зертхана менгерушісі:
Шабанов Ербол Жақсылықұлы
«Металлургия» мамандығы PhD доктор
Д.Қонаев атындағы жас ғылымдарға арналған, жаратылыстану ғылымдары саласындағы үздік жұмысы үшін марапатталды
Зертхананың негізгі ғылыми және тәжірибелік бағыты
- Кешенді жүйулурдегі фазалық тепеөтеңдік туралы фундаменталды деректер негізінде қорытпаларды өндіру бойынша қолданыстағы технологияларды әзірлеу және жетілдіру.
- Қазақстанның минералды шикізатын металлургиялық қайта өңдеу үрдістерін ферроқорытпаларға физико-химиялық және эксперименттік зерттеу.
Зертхананың құрлу тарихы
Ферроқорытпалар және тотықсыздандыру үрдістерінің зертханасына, 20 жылдан астам уақыт бойы зертхана меңгерушісі болған Төкен Ғабдуллович Габдуллинның есімі берілді. Т.Ғ.Габдуллин мектебінің негізгі бағыты, Қазақстандағы марганец шикізатын өңдеудің теориялық және технологиялық негіздерін, қарапайым және күрделі ферроқорытпаларды балқытуда сәйкес емес материалдар мен өндіріс қалдықтарын дамыту болды.
Ферроқорытпалар және тотықсыздандыру үрдістерінің зертханасы
Зертхананың ғана емес, сонымен қатар Қазақстан Республикасының ферроқорытпа өндірісінің дамуына баға жетпес үлес қосқан, зертхана меңгерушісі және «Ж.Әбішев атындағы Химия-металлургия институты» директоры болған, Толымбеков Манат Жаксыбергенович, техника ғылымдарының докторы, ҚР Ұлттық Ғылым Академиясының корреспондент-мүшесі, ҚР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты, Украина ғылым академиясының шетелдік мүшесі, ҚР минералдық ресурстар академиясының академигі.
Зертхананың ғылыми қызметкерлері:
|
|
|
|
Габдуллин Серик Токенович Жетекші ғылыми қызметкер, т.ғ.к. |
Төлеуқадыр Руслан Төлеужанұлы 1 санатты инженер, техника және технология магистрі |
Сәлімгерей Нұрболат Арманұлы 2 санатты инженер, техника және технология магистрі |
|
|
|
|
Жакудаева Акерке Кайратовна 1 санатты инженер, техника және технология магистрі |
Мұздыбаев Досаман Рашидұлы 2 санатты инженер, техника және технология магистрі |
Инкарбекова Инеш Сатыбалдиевна 1 санатты инженер, техника және технология магистрі |
Материалдық-техникалық база
Зертхана, ферроқорытпаларды өндіру бойынша көміртегітермиялық және металлотермиялық үрдістері әзірлеуге және модельдеуге мүмкіндік беретін үлкен зертханалық, трансформатор қуаттылығы 200 кВА болатын кентермиялық және қуаттылығы 80 кВА болатын рафинирлеу пешімен жабдықталған.
|
|
|
Рафинирлеу пеші Трансформтор қуаттылығы 100 кВ∙А |
Кентермиялық пеш Трансформатор қуаттылығы 200 кВ∙А |
- Кедергілі Тамман пеші – зертханалық жұмыстарға арналған;
- Тарелкалы гранулятор – ұсақ және көлемді материалдарды кесектеу үшін;
- Зертханалық ұсақтағыш –әртүрлі сынамалар мен материалдардың алғашқы ұсақтауына арналған;
- Сынама ұсақтаушы – әртүрлі кендер мен басқа да құрғақ материалдарды химиялық талдауға жібергенге дейін механикалық абразивті ету үшін;
- Муфель пеші – материалдарды кептіруге және жылумен өндеуге арналған;
- Электронды таразылар - 100 кг дейінгі шихта материалдарын дайындау үшін;
- Зерханалық таразылар – зертханалық жұмыстарға арналған шихта материалдарын дайындау үшін.
Сондайөақ зертхана институтындағы басқа зертханалармнг бірелесу отырып, мысалы, Қазақстан Республикасының аккредиттеу жүйусінде аккредитацияланған орталықтандырылған химиялық талдау зертханасы, ҚР СТ РК ИСО/МЭК 17025-2007, талаптарына сәйкес, әртүрлі ферроқорытпаларға минералды шікізатты металлургиялық қайта бөлу жобаларын табысты іске асыра алады.
- Зертхана қызмеикерлері технологиялық тапсырмаларды, нормотивтік құжаттарды, бизнес-жоспарларды және шикізатқа техникалық жағдайды дайындау жұмыстарымен айналасады.
- Әртүрлі мақсаттарда ферроқорытпаларды балқыту процестерін технологиялық сүйумелеуді жүзеге асырады.
- Ресей және Украина ғылымдары мен металлургтермен тығыз қарм-қатынаста.
- Зертханалық зерттеулердің нәтижелері республиканың металлургияның зауттарында ферроқорытпа өндіріс технологиясын өнеркәсіптік уңгізу актілермен расталды.
- Қызметкерлер Пекиндегі ғылым және технология университетінду (Пекин, Қытай), Лотарингии университетінде (Метц, Франция), Б.Н.Ельцин атындағы УрФУ (Екатеринбург, РФ), шетелдік ғылыми тағылымдамадан өтті.
- Зертханада жүргізілген зерттеулердің нәтижелері бойынша магистранттар мен PhD докторлыгы оқытылады.
Зертхана қызметкерлерінің ғылыми жұмыстары
Монографиялар «Металлургическая переработка марганцевых руд Центрального Казахстана» (авторы Е.А. Букетов, Т.Г. Габдуллин, Т.Д. Такенов), «Физико-химические свойства марганцевых шлаков» (авторы Т.Г. Габдуллин, Т.Д. Такенов, С.О. Байсанов, Е.А. Букетов) и «Становление и развитие марганцевой отрасли Казахстана» (авторы Б.А. Святов, М.Ж. Толымбеков, С.О. Байсанов) Қазақстанның минералды шикізатына қатысты марганец ферроқорытпаларының металлургиясын жаспарлау және дамыту болып табылады және технологиялық мәселелер бойынша ТМД металлургтері үшін анықтамалық материал болып табылады.
Қәзіргі уақытта зертхана қызметкерлері өздерінің жұмыстарын деректер базасына енетін Web of Science және Scopus шетелдік журналдарда үнемі жариялайды.
Ғылыми жетістіктер
Кристалды кремний өндірудің теориялық
және практикалық қағидаларын әзірлеу
бойынша ғылыми жұмысты Қазақстан Республикасының
президенті Нұрсултан Әбінұлы Назарбаев жүзеге асырды
Зертханалық және тәжірибелік жұмыстар
Зертхана жағдайында, шикізат пен материалдардың қасиеттерін зерттеу, үрдістерін оңтайлы параметрлерін таңдауда және әрі қарай зерттеу бағытын анықтауға мүмкіндік береді.
Зертхананың болашақ даму бағыттары
- Елдің ірі металлургиялық кәсіпорындарымен, атап айтқанда Ақсу және Ақтөбе ферроқорытпа зауттармен, «ТМЗ» ЖШС, «ТЭМК» АҚ, «Tau-Ken Temir» ЖШС, және т.б. келешектегі ынтымақтастықты дамыту.
- Көміртегітермиялы әдіспен, кристалды кремний өндіру үшін, қалпына келтіруші ретінде, арнайы кокс және ұзақ жалынды көмірді қолданатын жаңа технологияларды дамыту.