Зертхана меңгерушісі техника ғылымдарының докторы Жұмашев Қалқаман Жұмашұлы.
Зертхананың негізгі ғылыми бағыттары
Зертхананың негізгі ғылыми бағыттары-улы емес формаларда күкірт пен күшән шығару арқылы полиметалл шикізатын кешенді өңдеудің физика-химиялық негіздері мен экологиялық таза технологиясын зерттеу, құру. Экспериментті жоспарлау, металлургиялық көп компонентті жүйелер фазаларының тиімді өзара әрекеттесуінің оңтайлы кинетикалық және термодинамикалық шарттарын айқындай отырып, математикалық модельдерді құру әдістері кеңінен қолданылады.
Іргелі зерттеулер саласында ұжымның күш-жігері жоғары күкіртті, тотыққан табиғи және қайталама техногенді шикізатты күйдіру кезінде гетерогенді өзара әрекеттесуді және кинетиканы зерттеуге, процесті моделдеуге бағытталған.
Зертхананың ғылыми еңбектері ТМД-ның жетекші басылымдарында (ғылым академиясының "Түсті металлургия", "Түсті металдар", "Қазақстан өнеркәсібі", "Известия" және т.б. журналдары) үнемі басылады.
Зертхананы құру тарихы
1990 жылы зертхана екі зертхана базасында қайта құрылды, олар өз кезегінде 1960 жылдары құрылды. "Ерітінділердің физика-химиясы" зертханасын техника ғылымдарының докторы, профессор М. И. Бакеев және академик А. А. Жарменов басқарды, ал "Силикаттардың физика-химиясы" зертханасын техника ғылымдарының кандидаты А. С. Сәдуақасов басқарды. 1990 жылдан бастап зертхана ұжымы металлургиялық шикізат пен қалдықтарды (полиметалл, алтын-күшән кендері және концентраттар; кектер, электролиттер) кешенді өңдеудің экологиялық таза технологиясын құру бойынша жаңа бағыттарды дамытуда.
Ғылыми ауқымдағы жетістіктер
Зертхана жұмыс істеген жылдары жаңа бағыттар дамып жатыр және жаңа технологиялар құрылды: штейнге балқыту сатысын және қарапайым түрде күкіртті алып тастауды алдын алып, ал мышьяктан – сульфидтерді кетіріп, қара металл алу үшін жоғары күкіртті шикізатты "Гидрокаталитикалық күйдіру"; 2 – тотыққан, аралас және колчеданды полиметалл кендерін дәстүрлі емес әдістермен байытуға дайындау; 3 – өңделген электролиттер, атап айтқанда мыс балқыту өндірісі; 4 – мыс балқыту өндірісінің қождарын кешенді өңдеу.
Агрегаттардың жаңа түрлері құрылды: күйдіргіш агло-шахталық пеш; паста тәрізді материалды кептіру және күйдіруге арналған пеш және технологиялық газдарды тазалауға арналған абсорбер.
Құрамында аммоний бар қалдықтарды және пайдаланған мыс электролитін қайта өңдеу технологиясы игерілді, күшән қалдықтарын-қорғасын арсенаттарын пайдалана отырып, шыны қорабын қайта өңдеу бойынша цех құрылды.
Зертханада құрылды:
- күкіртті элементарлы түрінде алып тастап және күйікті қара мысқа балқыта отырып, штейн пайда болу және айырбастау сатыларын алдын алып сульфидті мыс кендерін қайта өңдеу технологиясы;
- колчеданды полиметалл табиғи және қайталама шикізатты байытудың дәстүрлі емес әдісі;
- арсенопирлі алтын-мышьяк кендерін термомагнитті байыту және күшәнді жою;
- жартылай өткізгіш күшәнді алу;
- тотыққан және аралас кендерді байытуға дайындау;
- пайдаланған мыс электролитті кешенді қайта өңдеу;
- мырыш кендерін автоклавты сілтілеуден күкіртті кектерден кептіру және жою технологиясы;
- мыс пен қорғасынды тазарту;
- күйдіргіш агло-шахталық және айналмалы пештер;
- паста тәрізді материалдарды кептіруге және күйдіруге арналған пеш;
- газдарды тазалауға арналған абсорбер.
Жоғары өлшемді мыс концентратын қайта өңдеу технологиясын тәжірибелік сынаудың жекелеген сәттері:
 |
 |
| түйіршіктегіш | шихта түйіршіктері |
 |
 |
| айналмалы пеш | агло – шахталық пеш |
 |
 |
| ӨСБ іске қосу сәті және | жұмыс кезінде |
 |
 |
| мыс пен қож шығару сәті | мыс пен қож шығару сәті |
Шихтаны түйіршіктеу үрдісі
Зертханалар қызметінің негізгі перспективалық бағыттары болып табылады:
- техногендік қалдықтарды қайта өңдеудің теориялық және тәжірибелік мәселелеріне іргелі зерттеулер жүргізу;
- қиын байытылатын кендерді байытудың және тірек концентраттарды қайта өңдеудің дәстүрлі емес әдісі;
- сұйық қалдықтарды қайта өңдеудің қалдықсыз технологиясын жасау;
- техногенді газдарды тазарту әдістерін әзірлеу;
- таза металдарды алу;
- отандық өнеркәсіпте жаңа агрегаттарды пайдалану;